O`tmishdan ertaklar

Abdulla Qahhor

O‘tmishdan ertaklar“ yozuvchi ijodining o‘ziga xos yakuni, so‘nggi cho‘qqisi bo‘ldi. “O‘tmishdan ertaklar” muallifning bolalikda ko‘rgan-kechirganlari haqidagi avtobiogragik asar, biroq o‘zbek adabiyotidagi mavjud avtobiografik asarlardan.Bu asar Oybekning “Bolalik” qissasidan keskin farq qiladi. Bola obrazi Oybek qissasida birinchi o‘rinda tursa, “O‘tmishdan ertaklar”da bola Abdulla obrazi orqa o‘rinda turadi, u asosan “kuzatuvchi”, “guvoh”, “xolis hikoyachi” tarzida beriladi; yozuvchining asosiy diqqat-e’tibori bola guvohligida oilada, oila tevaragida yuz bergan voqealarni chizishga qaratilgan. Qissada yozuvchi hikoyanavisligicha qoladi, oxirgi “Qo‘qon xarobalari orasida ” bobini mustasno etganda , qissaning sarlavhalangan deyarli har bir bobi tugal hikoyadir, fojeali ruhdagi voqeiy novellalardir. Qissada inson sha’ni, qadri bilan bog‘liq alamli o‘y-tuyg‘ular, jaholatga qarshi isyon bu qissada adibning so‘nggi faryodi kabi yangradi.